Bijstandsgerechtigden onder druk: hoe de inlichtingenplicht leidt tot onrecht en intimidatie

Bijstandsgerechtigden worden steeds vaker behandeld als fraudeurs in plaats van als mensen die recht hebben op een bestaansminimum. Onder het mom van de inlichtingenplicht eisen gemeenten steeds verdergaande informatie, waarbij fundamentele rechten en privacy op grove wijze worden geschonden.

Alles moet gedeeld worden: bankafschriften, privésituaties, sociale contacten – en zelfs wat iemand eet of met wie hij koffie drinkt, kan aanleiding zijn voor onderzoek. De boodschap van de gemeente is duidelijk: werk mee of verlies je uitkering. Het recht op privacy en bescherming tegen willekeur verdwijnt volledig, omdat de gemeente stelt dat zij anders het recht op bijstand niet kan vaststellen.

Dit zorgt voor een angstcultuur onder bijstandsgerechtigden. Mensen durven geen hulp van familie of vrienden te accepteren, omdat een klein bedrag op hun rekening al als verzwegen inkomsten kan worden gezien. Een relatie kan leiden tot een fraudeonderzoek, zelfs als er financieel geen sprake is van samenwonen. Het ergste is dat gemeenten vaak zonder concreet bewijs ingrijpende maatregelen nemen, zoals het volledig stopzetten van de uitkering.

Deze werkwijze is niet alleen hardvochtig, maar ook juridisch dubieus. De bewijslast wordt omgedraaid: in plaats van dat de gemeente fraude moet aantonen, moet de burger bewijzen dat hij onschuldig is. Dit is in strijd met het rechtsbeginsel dat iedereen onschuldig is tot het tegendeel bewezen is.

Bijstand is een recht, geen gunst. Laat u niet intimideren en vecht terug als uw rechten worden geschonden.

Gemeenten schenden rechten: te lage WMO-indicaties en onzorgvuldige beoordelingen

Steeds vaker zien we dat gemeenten bewust te lage indicaties verstrekken binnen de WMO. Mensen die recht hebben op ondersteuning, zoals huishoudelijke hulp of andere maatwerkvoorzieningen, krijgen niet de hulp die ze nodig hebben. Gemeenten gebruiken hierbij allerlei trucs om kosten te besparen, vaak ten koste van kwetsbare burgers.

Laatst behandelden wij een zaak waarbij de gemeente een WMO-indicatie telefonisch beoordeelde – zonder de situatie van de aanvrager daadwerkelijk te bekijken. Dit ging om iemand die huishoudelijke ondersteuning nodig had, maar zonder enige grond werd geconfronteerd met een minimale indicatie. Een telefonische beoordeling is ronduit onzorgvuldig en in strijd met de wettelijke zorgplicht van de gemeente.

Dit soort praktijken zijn helaas geen uitzondering. We zien regelmatig dat gemeenten standaard minder uren toekennen dan nodig is, zorgbehoeften onderschatten of simpelweg aanvragen afwijzen zonder gedegen onderzoek. Burgers die hun recht niet kennen of geen bezwaar maken, blijven hierdoor verstoken van essentiële ondersteuning.

Ons advies? Accepteer niet zomaar een lage of onjuiste indicatie. Dien bezwaar in en laat uw situatie opnieuw beoordelen. Gemeenten rekenen erop dat mensen geen actie ondernemen – laat dat niet gebeuren!

Onwetendheid kost geld: hoe bijstandsgerechtigden structureel benadeeld worden

Veel mensen die een bijstandsuitkering ontvangen, zijn onvoldoende op de hoogte van hun rechten. Dit gebrek aan kennis maakt hen kwetsbaar voor fouten en misbruik door gemeenten. Onder het mom van de inlichtingenplicht worden bijstandsgerechtigden vaak onterecht gekort, geconfronteerd met terugvorderingen of zelfs beschuldigd van fraude.

Ambtenaren die de Participatiewet handhaven, wijzen mensen zelden actief op hun rechten, maar zijn er snel bij om sancties op te leggen. Hulp bij administratie, kleine giften van familie of samenwonen zonder duidelijke financiële verwevenheid worden soms als fraude bestempeld. Gemeenten hanteren strikte regels, maar geven zelden volledige en eerlijke voorlichting over uitzonderingen of mogelijkheden voor bezwaar.

Dit leidt ertoe dat veel mensen ten onrechte geld verliezen of jarenlang in juridische procedures vastzitten. Zonder juridische ondersteuning komen zij nauwelijks op tegen onterechte beslissingen, terwijl bezwaar maken in veel gevallen succes heeft.

Het is daarom cruciaal dat bijstandsgerechtigden zich bewust zijn van hun rechten en niet zomaar alles accepteren wat de gemeente hen oplegt. Ken uw rechten, laat u goed informeren en schakel tijdig juridische hulp in om onrecht te voorkomen.